Plućna arterijska hipertenzija često se ne dijagnostikuje na vrijeme zato jer se njeni rani simptomi mogu pomiješati sa simptomima drugih kardio-respiratornih stanja. U početku simptomi mogu da budu blagi i relativno nespecifični. Do dijagnoze PAH-a se dolazi procesom isključivanja, tako što se traže i isključuju ostale bolest.
Često se javlja dugačak razmak između vremena kada je pacijent prvi put posjetio ljekara opšte prakse i vremena kada je dobio specijalističku njegu u bolnici. Prosječno vrijeme odlaganja je 2,5 godine.
Dijagnostička ispitivanja
Evaluacija pacijenta sa sumnjom na plućnu hipertenziju zahtjeva serije ispitivanja sa namjerom da se: potvrdi dijagnoza, odredi tip PAH prema trenutnoj dijagnostičkoj klasifikaciji, te da se utvrdi unutar PAH-a određena podgrupa, procjeni funkcionalno i hemodinamičko oštećenje pluća i srca.
Dijagnoza PAH-a je dijagnoza isključivanja. Svaki korak ispitivanja sužava obim mogućnosti da bi se došlo do PAH i određenog oblika PAH.
Metode dijagnostikovanja
- Elektrokardiogram: može da prikaže sugestivan dokaz o postojanju PAH prikazujući uvećanje desne komore i istegnuće, kao i desnu dilataciju pretkomore,
- Rentgen pluća: koristan za isključivanje bolesti pluća (grupa 3 PH dijagnostčke klasifikacije) kao što su COPD, emfizem, intersticijska bolest pluća ili plućna venska hipertenzija nastala usljed bolesti lijevog srca (LHD – left heart diesease),
- Testovi funkcionalnih sposobnosti pluća i gasovi arterijske krvi će utvrditi bolesti disajnih puteva ili bolesti pluća koji mogu biti osnov za dijagnostikovanje bolesti,
- Ehokardiografija daje nekoliko varijabli koje su u korelaciji sa hemodinamikom desnog srca uključujući plućni arterijski pritisak (PAP). Pomaže u otkrivanju uzroka potencijalne PAH, npr. urođene srčane mane (engl. Congenital heart disease – CHD) ili bolesti lijevog srca (Left Heart Disease LHD);
- Skeniranje plućne ventilacije/perfuzije: treba da se obavi kod pacijenata sa PAH-om radi nalaženja potencijalno izlječive hronične tromboembolične plućne hipertenzije (CTEPH).
- Kompjuterizovana tomografija sa visokom rezolucijom, kompjuterizovana tomografija sa primjenom kontrasta i plućna angiografija: CT visoke rezolucije olakšava dijagnozu intersticijskih bolesti pluća i emfizema; CT visoke rezolucije može da bude od pomoći tamo gde ima kliničke sumnje na PVOD; kontrast CT angiografija može da odredi da li ima dokaz od hirurški dostupnoj hroničnoj tromboemboličnoj plućnoj hipertenziji CTEPH.
- Testovi krvi i imunologija su važni za otkrivanje bolesti vezivnog tkiva (CTD), HIV-a i hepatitisa.
- Ultrazvučno skeniranje abdomena: ciroza jetre i/ili portalna hipertenzija može da se isključi primjenom abdominalnog ultrazvuka.
- Kateterizacija desnog srca i vazoreaktivno testiranje su potrebni da bi se potvrdila dijagnoza PAH, da se procjeni stepen hemodinamičnog oštećenja i da se testira vazoreaktivnost cirkulacije pluća. Kod PAH, vazoreaktivno testiranje bi trebalo da se izvede u vrijeme dijagnostičkog RHC-a da bi se identifikovali pacijenti kojima može da pomogne dugoročna terapija sa blokatorima kalcijumskih kanala (BKK).
PHA, američko udruženje pacijenata, je nedavno pokrenulo kamanju usmjerenu ka medicinskim stručnjacima da bi unaprijedili znanje o bolesti i došli do brže dijagnoze.